Με θετικό πρόσημο ολοκλήρωσε τις εργασίες του το υπουργικό και επιχειρηματικό forum της Διατλαντικής Συνεργασίας για την Ενέργεια (P-TEC) που πραγματοποιήθηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο στην Αθήνα. Σε μια δεύτερη αποτίμηση των αποτελεσμάτων της διάσκεψης η έντονη αμερικανική παρουσία σηματοδοτεί μια νέα αρχή στα γεωπολιτικά της ευρύτερης περιοχής, με αιχμή του δόρατος την οικονομική διπλωματία μέσω της ενέργειας. Οι συμφωνίες που υπεγράφησαν το διήμερο στην ελληνική πρωτεύουσα μεταφράζονται ως η επιστροφή των ΗΠΑ στην περιοχή της Μεσογείου. Η σύγκληση του σχήματος των 3+1 με τη συμμετοχή Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ και ΗΠΑ έθεσε τους άξονες της αμερικανικής πολιτικής στην περιοχή. Με κεντρικό θέμα τον κάθετο διάδρομο Φ.Α. (Vertical Gas Corridor), οι ΗΠΑ ανακατεύουν την τράπουλα της περιοχής, δίνοντας ρόλο στις χώρες οι οποίες διαθέτουν κοιτάσματα υδρογονανθράκων τα οποία μαζί με το αμερικανικό LNG μπορούν να κάνουν πράξη την προσπάθεια ΗΠΑ και Ε.Ε. για μηδενική προμήθεια Φ.Α. από τη Ρωσία. Ένα έργο η πύλη του οποίου θα είναι στην Αλεξανδρούπολη και θα συνδέσει ενεργειακά τις Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία και Ουκρανία. Στο νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται, η Κύπρος με τα κοιτάσματα Φ.Α. που έχουν εντοπιστεί έχει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο κάνοντας πραγματικότητα τον στόχο η Ανατολική Μεσόγειος να καταστεί μια από τις ενεργειακές πηγές της Γηραιάς Ηπείρου. Θέμα που απασχόλησε τους υπουργούς του σχήματος 3+1.

Τα κοιτάσματα

Τα όσα απασχόλησαν την υπουργική σύσκεψη των 3+1 για απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό Φ.Α. συμπεριελήφθησαν στα μνημόνια συναντίληψης που υπεγράφησαν. Κύπρος-Ελλάδα και Ισραήλ θεωρούνται πιθανοί προμηθευτές του κάθετου διαδρόμου με Φ.Α. Τα κοιτάσματα που έχουν εντοπιστεί στην κυπριακή ΑΟΖ, καθώς και αυτά του Ισραήλ που προορίζονται για εξαγωγή, μπορούν να συνεισφέρουν στη λειτουργία του κάθετου διαδρόμου, ο οποίος θα στηριχθεί στο αμερικανικό LNG. Οι συμφωνίες που έχει υπογράψει η Κυπριακή Δημοκρατία με την Αίγυπτο για υγροποίηση Φ.Α. στο τερματικό στην Νταμιέτα υποστηρίζουν τις προοπτικές που διανοίγονται, καθιστώντας το εγχείρημα οικονομικά βιώσιμο λόγω των μικρών αποστάσεων με την Αλεξανδρούπολη. Σύμφωνα με τους πρώτους σχεδιασμούς, το κυπριακό Φ.Α. και άλλες ποσότητες από την περιοχή θα υγροποιούνται στην Αίγυπτο και από εκεί με πλοία LNG θα μεταφέρονται στην Αλεξανδρούπολη όπου θα διοχετεύονται στον κάθετο διάδρομο Φ.Α.

LNG από Κύπρο

Η λειτουργία του κάθετου διαδρόμου Φ.Α. σε συνδυασμό με τις προοπτικές αναβίωσης του αγωγού EastMed αναπτερώνουν και τις κυπριακές φιλοδοξίες για την κατασκευή τερματικού υγροποίησης Φ.Α. επί κυπριακού εδάφους. Τον διαχρονικό στόχο για ένα τερματικό LNG στο Βασιλικό ενισχύει και η πολιτική του Ισραήλ όπως αυτή εκφράσθηκε στη σύνοδο των 3+1 στην Αθήνα. Ο υπουργός Ενέργειας του Ισραήλ Ελι Κοέν έθεσε στο τραπέζι της Συνόδου την ανάγκη σύνδεσης του δικτύου της χώρας του με την Κύπρο. Μάλιστα, όπως πληροφορείται η «Κ», ο Ισραηλινός αξιωματούχος έφερε ως παράδειγμα την κίνηση της ελλαδικής εταιρείας Energean που δραστηριοποιείται εντός της ισραηλινής ΑΟΖ για κατασκευή αγωγού που θα μεταφέρει ποσότητες Φ.Α. στην Κύπρο. Η υλοποίηση ενός έργου όπως αυτό θα μπορούσε να δώσει πρακτικές λύσεις ούτως ώστε κάποιες από τις ποσότητες αυτές να υγροποιηθούν και να μεταφερθούν με πλοία στον κάθετο αγωγό Φ.Α., έλεγαν έγκυροι αναλυτές στην «Κ». Εδώ πρέπει να υπενθυμίσουμε πως η Energean έχει προτείνει την κατασκευή ενός αγωγού που θα ενώσει την Κύπρο με τα ισραηλινά κοιτάσματα για εφοδιασμό της εσωτερικής αγοράς με Φ.Α. Επίσης ένα από τα σενάρια επαναφοράς του αγωγού EastMed, όπως έγραψε η «Κ» της περασμένης Κυριακής, θέλει την κατασκευή, σε πρώτη φάση, ενός τμήματος από το Ισραήλ στην Κύπρο όπου το Φ.Α. θα υγροποιείται και στη συνέχεια θα μεταφέρεται στις αγορές με πλοία LNG. Μια εναλλακτική λύση προκειμένου να ξεπεραστούν τεχνικές και οικονομικές δυσκολίες ανάπτυξης του αγωγού από το Ισραήλ έως την Κρήτη.

Το ηλεκτρικό καλώδιο στις Βρυξέλλες

Στη σύνοδο των 3+1 τέθηκε από πλευράς Κύπρου και το θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου με το ευρωπαϊκό ηλεκτρικό σύστημα μέσω της Ελλάδας. Ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου εστίασε στην αναγκαιότητα υλοποίησης του ενεργειακού έργου για Κύπρο και Ελλάδα, με τον Ισραηλινό υπουργό Ενέργειας να αναφέρει πως το Ισραήλ επιθυμεί τη διασύνδεση της χώρας του με την Κύπρο. Το θέμα του καλωδίου θα τεθεί στην Ε.Ε. από Κύπρο και Ελλάδα. Ο κ. Παπαναστασίου θα έχει συνάντηση με τον Ευρωπαίο επίτροπο Ενέργειας και Στέγασης Νταν Γιόργκενσεν και τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελλάδας Σταύρο Παπασταύρου. Στο επίκεντρο της τριμερούς συζήτησης θα βρεθεί η αποτίμηση της προόδου που έχει σημειωθεί στο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου και ο καθορισμός των επόμενων βημάτων για την υλοποίησή του. Προηγουμένως οι υπουργοί Κύπρου και Ελλάδας θα έχουν κατ’ ιδίαν συνάντηση προκειμένου να συντονίσουν τα βήματά τους. Στη συνάντηση με τον Ευρωπαίο αξιωματούχο θα τεθεί η κοινή θέση Κύπρου και Ελλάδας πως η Ε.Ε. θα πρέπει να έχει εντονότερη παρουσία στο έργο, με το σκεπτικό ότι πρώτιστα πρόκειται για ευρωπαϊκό έργο.