Ν΄΄ικος Φιλιππίδης

Υπάρχει κάτι βαθύτερο πίσω από τις ανακοινώσεις φοροελαφρύνσεων που σχεδόν ταυτόχρονα προωθούν στην Αθήνα, στη Ρώμη, στη Λισσαβώνα και στη Λευκωσία. Οχι, δεν είναι μόνο η καλή διάθεση των κυβερνήσεων. Ούτε μια ξαφνική στροφή προς την κοινωνική δικαιοσύνη. Είναι κάτι πιο ουσιαστικό. Ο Νότος αποφάσισε επιτέλους να υπερασπιστεί αυτή τη φορά όχι τους πιο αδύναμους, τους εργαζομένους του βασικού μισθού, αλλά τη μεσαία τάξη του, γιατί συνειδητοποίησε ότι αν αυτή καταρρεύσει, τότε καταρρέει και η οικονομία. Ετσι ενισχύονται σχεδόν οριζόντια στους νέους προϋπολογισμούς των συγκεκριμένων χωρών αυτοί που πληρώνουν τους περισσότερους φόρους και πιέστηκαν αναλογικά περισσότερο από την κρίση διαρκείας.

Ο καθένας το κάνει με τον τρόπο του και ανάλογα με τις αντοχές της οικονομίας του. Στην Ιταλία που, παρά τη βελτίωση, το ταμείο είναι μείον, η Τζόρτζια Μελόνι αποφάσισε να φορολογήσει τράπεζες και ενεργειακές εταιρείες με 5 δισ. ευρώ προκειμένου να μειώσει τους φόρους των φυσικών προσώπων με εισόδημα από 28.001 έως 50.000 ευρώ, με όφελος που μπορεί να φτάσει και τα 440 ευρώ ετησίως για κάθε φορολογούμενο.

Στην Πορτογαλία των πλεονασμάτων (όπως και η Ελλάδα), το προσχέδιο του προϋπολογισμού προβλέπει σημαντικά μέτρα. Τη μείωση των συντελεστών φορολόγησης των φυσικών προσώπων, με τους συντελεστές από τη 2η έως την 5η κλίμακα να μειώνονται κατά περίπου 0,3 μονάδες. Αυξάνεται επίσης το αφορολόγητο από 12.180 ευρώ σε 12.880 ευρώ. Για τις επιχειρήσεις ο φορολογικός συντελεστής μειώνεται επίσης στο 19% και για τη μικρή και μεσαία επιχείρηση (οι πρώτες 50.000 ευρώ) θα πάει ακόμα χαμηλότερα, καθώς θα φορολογείται με συντελεστή 15%. Για τη στέγαση και τα ενοίκια το πορτογαλικό σχέδιο προβλέπει μείωση του συντελεστή φορολόγησης ενοικίου από το 25% στο 10% για ένα μέτριο ενοίκιο (εκεί ξεπερνάει τις 2.000 ευρώ), ενώ αυξάνει την έκπτωση φόρου από την πληρωμή ενοικίου (900 ευρώ το 2026, 1.000 ευρώ το 2027). Προβλέπει επίσης κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον. Φορολογικά κίνητρα για όσες επιχειρήσεις αυξήσουν τον μισθό πάνω από 4,6%, με διπλασιασμό της δαπάνης που εκπίπτει κατά τον υπολογισμό του εταιρικού φόρου.

Στην Κύπρο το αφορολόγητο αυξάνεται στα δυσθεώρητα για την Ελλάδα επίπεδα των 20.500 ευρώ, από 19.500 ευρώ, ενώ αλλάζουν προς το ελαφρύτερο όλες οι κλίμακες φορολόγησης των φυσικών προσώπων, όπως και οι εκπτώσεις για οικογένειες με μεσαία εισοδήματα (1.000 ευρώ για κάθε παιδί, 1.500 ευρώ για έκπτωση τόκων στεγαστικού ή ενοικίου). Η Κύπρος επέλεξε, τέλος, να αυξήσει έναν μόνο φόρο, αυτόν των επιχειρήσεων, στο 15% από 12,5% που ήταν πριν και ήταν από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη.

Η Ελλάδα κάνει κάτι πιο απλό σε σχέση με όλους τους άλλους και λίγο πιο… ελληνικό. Προσπαθεί να στηρίξει τη μεσαία τάξη εκεί που πονάει, στην καθημερινότητα: στο ενοίκιο, στο κόστος του μεγαλώματος ενός παιδιού. Μοιράζει αναλογικά περισσότερα λεφτά, αλλά στοχευμένα, χωρίς όμως να κινητροδοτεί την αγορά –τις επιχειρήσεις– για το βασικό πρόβλημα της οικονομίας που είναι οι χαμηλοί μισθοί. Προσφέρει, δηλαδή, μια κάποια ανακούφιση που θα γίνει αισθητή στην τσέπη, αλλά απουσιάζει η πολιτική με την οποία θα αλλάξει πίστα το επίπεδο των αμοιβών στην Ελλάδα.