Μέσα από συμπληγάδες πέρασαν η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και οι αμφιλεγόμενες προτάσεις της για το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2028-2034 (ΠΔΠ), οι οποίες προκάλεσαν θύελλα αντιδράσεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενώ διχάζουν και τα κράτη-μέλη. Η Κομισιόν σκόνταψε στην Ευρωβουλή, αλλά δεν γκρεμίστηκε στο κεφαλαιώδες ζήτημα του ΠΔΠ, που παραμένει βεβαίως ανοικτό, αναμένεται να τύχει διαχείρισης και από την Κυπριακή Προεδρία το πρώτο εξάμηνο 2026, αλλά εκτιμάται ότι στην καλύτερη των περιπτώσεων θα συμφωνηθεί στα τέλη του 2026 ή ακόμη και εντός του 2027.

Το Πλαίσιο λοιπόν που έβαλε στο τραπέζι η πρόεδρος της Κομισιόν, οδήγησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να προειδοποιήσει ακόμη και με την έκδοση «απορριπτικού ψηφίσματος», κάτι που όπως πληροφορείται η «Κ», άναψε φωτιές στην Κομισιόν, καθώς τέσσερις πολιτικές ομάδες, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (από το οποίο προέρχεται η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν), οι Σοσιαλιστές-Δημοκράτες, οι Φιλελεύθεροι (Renew) και οι Πράσινοι, απέστειλαν αυστηρή επιστολή, ενώ παράλληλα δρομολογείτο η έκδοση ψηφίσματος στη μίνι ολομέλεια της Ευρωβουλής, στις 12 Νοεμβρίου. Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, τα δεδομένα αυτά οδήγησαν σε «κινήσεις αποσυμφόρησης της έντασης», καθώς ενδεχόμενη έκδοση ενός τέτοιου «απορριπτικού ψηφίσματος», δεν θα είχε μόνο επιπτώσεις στις προτάσεις της Κομισιόν για το νέο ΠΔΠ 2028-2034, αλλά θα αποτελούσε για πρώτη φορά μια ουσιαστική εκδήλωση δυσπιστίας των τεσσάρων πολιτικών ομάδων του «φιλοευρωπαϊκού τόξου», οι οποίες μέχρι τώρα έχουν λειτουργήσει ως ανάχωμα στήριξης της κας φον ντερ Λάιεν σε προτάσεις μομφής της Ακροδεξιάς και της Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Με άλλα λόγια, ενδεχόμενη έκδοση ενός τέτοιου «απορριπτικού ψηφίσματος» κατά των προτάσεων της προέδρου της Κομισιόν, θα είχε σοβαρό αντίκτυπο και στην ίδια την κα φον ντερ Λάιεν, με ανυπολόγιστες πολιτικές συνέπειες.

Έτσι, λοιπόν, η πρόεδρος της Κομισιόν απάντησε επίσης διά επιστολής στην ομάδα των «4» (στις 9 Νοεμβρίου), ενώ μια μέρα αργότερα, στις 10 Νοεμβρίου, πραγματοποιήθηκε συνάντηση των επικεφαλής των θεσμικών οργάνων, της Κομισιόν, της Ευρωβουλής και του Συμβουλίου, η οποία «εκτόνωσε την κατάσταση». Ως αποτέλεσμα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πραγματοποίησε μια απλή συζήτηση χωρίς «απορριπτικό ψήφισμα» στις 12 Νοεμβρίου, η Κομισιόν προσπαθεί να «μαζέψει» τις αμφιλεγόμενες της προτάσεις υποβάλλοντας ένα «ανεπίσημο έγγραφο» προκειμένου να ικανοποιήσει τις ανησυχίες που έχουν εκδηλωθεί, ενώ τα κράτη-μέλη έχουν επιδοθεί στη συζήτηση του εν λόγω άτυπου εγγράφου, στο πλαίσιο μιας συζήτησης «εξέτασης επιλογών», που θυμίζει «πολιτική Βαβέλ», όπως ανέφεραν δύο ξένοι διπλωμάτες στην «Κ».

Στη βάση αυτής της «εξέτασης επιλογών», κατέθεσε τις θέσεις της και η Κύπρος, η οποία όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, ζήτησε μεταξύ άλλων ενίσχυση της Πολιτικής Συνοχής, ενώ κατέστησε σαφές ότι ευνοεί όπως η ασφάλεια της Ε.Ε. δεν εξαντλείται στα ανατολικά σύνορα της Ένωσης, αλλά όπως προσλάβει ένα καθεστώς ασφάλειας «360 μοιρών».

Διαφωνίες κρατών-μελών

Όλα αυτά, περιλαμβανομένων των απόψεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του αποτελέσματος της συνάντησης των επικεφαλής των τριών θεσμικών οργάνων, αλλά και των θέσεων των κρατών-μελών της Ε.Ε., συζητήθηκαν εν εκτάσει πριν από μερικές μέρες στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων, Coreper. Οι διαφωνίες είναι πολλές και έχουν αφετηρία το ύψος που τελικά θα έχει ο νέος ευρωπαϊκός προϋπολογισμός 2028-2034, ο οποίος σύμφωνα με την πρόταση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κυμαίνεται, «περίπου», στα 2 τρισεκατομμύρια ευρώ (1,26% του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος της Ε.Ε.).

Όπως πληροφορούμαστε, η Γερμανία, η Σουηδία και η Αυστρία χαρακτήρισαν το μέγεθος του ΠΔΠ «υπερβολικό», ενώ το Βερολίνο προχώρησε κι ένα βήματα παρακάτω, προτείνοντας «οριζόντια αποκοπή κονδυλίων». Την ίδια ώρα, δύο τουλάχιστον κράτη-μέλη, η Ιταλία και η Ισπανία, τάχθηκαν υπέρ της χρηματοδότησης διά της έκδοσης «κοινού χρέους», κάτι που προκάλεσε την αντίδραση μεγάλης ομάδας χωρών, υπό τη Γερμανία, με τη στήριξη της Ολλανδίας, της Σουηδίας και της Τσεχίας.

Όπως αναμενόταν, ένα από τα πλέον επίμαχα σημεία των προτάσεων, αποτελούν τα «εθνικά και περιφερειακά σχέδια εταιρικής σχέσης», στα οποία εκτιμάται ότι «θα συγκεντρωθεί σχεδόν το ήμισυ των κονδυλίων της Ε.Ε. που θα εκταμιευθούν» (κάτι που προκαλεί και την αντίδραση της Ευρωβουλής). Η Γερμανία, η Ολλανδία, η Φινλανδία και η Σουηδία στήριξαν τη νέα δομή που υιοθετεί το προσχέδιο ΠΔΠ, ενώ το Βέλγιο, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Βουλγαρία και η Ιρλανδία, υποστήριξαν όπως η Πολιτική Συνοχής μείνει εκτός των εν λόγω «εθνικών και περιφερειακών σχεδίων εταιρικής σχέσης». Τα πράγματα έχουν περιπλακεί ακόμη περισσότερο, καθώς η Ιταλία και η Ισπανία θεωρούν ότι όλα αυτά τα ζητήματα που συνδέονται με τα «εθνικά και περιφερειακά σχέδια εταιρικής σχέσης», πρέπει να τεθούν σε αγκύλες προκειμένου να τύχουν διαπραγμάτευσης, σε όλο τους το φάσμα.

Την ίδια ώρα, η Ελλάδα, η Ισπανία και η Ιταλία ήγειραν ζήτημα διασφάλισης των πολιτικών που περιλαμβάνονται στις Συνθήκες όπως η Πολιτική Συνοχής και η ΚΑΠ.

Σε ό,τι αφορά στην ασφάλεια της Ε.Ε., οι χώρες της Βαλτικής και η Φινλανδία υπέδειξαν την ανάγκη το νέο ΠΔΠ να περιλαμβάνει πρόνοιες διασφάλισης των ανατολικών συνόρων της Ε.Ε., θέση που φέρεται να στήριξε και η Σλοβακία, με την προσθήκη και των νότιων συνόρων της Ε.Ε. Στην περί συνόρων συζήτηση εισήλθε και η Βουλγαρία που ζήτησε επέκταση της διασφάλισης των συνόρων και στις περιφέρειες που προσεγγίζουν τη Μαύρη Θάλασσα.

Σύμφωνα με κοινοτικό διπλωμάτη, αυτές είναι μόνο κάποιες από τις διαφωνίες που καταγράφηκαν, οι οποίες όπως χαρακτηριστικά ανέφερε «είναι αναρίθμητες».

Οι θέσεις της Κύπρου

Όπως πληροφορούμαστε, στη συζήτηση που έλαβε χώρα στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων Coreper, η Κυπριακή Δημοκρατία εξέφρασε κατανόηση στο αίτημα για την ασφάλεια των ανατολικών συνόρων της Ε.Ε., αλλά φρόντισε να επισημάνει ότι ορθότερη θα ήταν η υιοθέτηση μιας προσέγγισης «360 μοιρών» για την ασφάλεια του συνόλου των ευρωπαϊκών συνόρων, θέση που στήριξε και η Ελλάδα. Παράλληλα, η Κύπρος υποστήριξε την ενίσχυση της Πολιτικής Συνοχής, της ΚΑΠ και της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής, ώστε οι εν λόγω πολιτικές να καταστούν αποτελεσματικές. Ειδικότερα για την Πολιτική Συνοχής, η Κύπρος ζήτησε την ενίσχυσή της, ώστε να είναι σε θέση να στηρίξει περιοχές σε μετάβαση και στοχευμένες επενδύσεις για τις περιφέρειες που αναφέρονται στο άρθρο 174 της Συνθήκης Λειτουργίας της Ε.Ε.