Γράφουν οι Βασίλης Νέδος και Μανώλης Κωστίδης

Η υπόθεση της πώλησης στην Τουρκία συνολικά 20 αεροσκαφών τύπου Eurofighter από το πολυεθνικό κονσόρτσιουμ (Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία κατά σειρά συμμετοχής των εταιρειών BAE, Airbus και Leonardo στο πρόγραμμα) έχει δημιουργήσει μια σειρά ερωτημάτων, καθώς κυρίως από τη γερμανική πλευρά διαχέονται πληροφορίες σχετικά με υποτιθέμενους «όρους» στη χρήση τους έναντι συμμάχων, όπως η Ελλάδα. Oπως ήταν απολύτως αναμενόμενο, οι πληροφορίες αυτές διαψεύστηκαν ανοιχτά χθες από την τουρκική πλευρά, καθώς η λύση των Eurofighter έχει για την Aγκυρα στο επίκεντρό της το σημαντικό προβάδισμα που διατηρεί η Πολεμική Αεροπορία (Π.Α.) πάνω από το Αιγαίο και η Τουρκία δεν έχει κατορθώσει ακόμη να εξισορροπήσει. Οι «όροι» δεν είναι, βέβαια, άλλοι από το καθαρά ρητορικό σχήμα της συμμετοχής της Ελλάδας και της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ. Τα Eurofighter προφανώς μπορεί να χρησιμοποιηθούν από ένα κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ εναντίον ενός άλλου, όπως συμβαίνει τα τελευταία 50 χρόνια στο Αιγαίο και με τα αμερικανικά αεροσκάφη, αρχικά τα F-4 Phantom και εν συνεχεία με τα F-16.

Πάντως με διάφορους τρόπους οι Γερμανοί έχουν πει ότι ένα αεροσκάφος, το οποίο αναπτύσσεται και κατασκευάζεται από τις βιομηχανίες τεσσάρων κρατών-μελών του ΝΑΤΟ προς μια άλλη χώρα του Βορειοατλαντικού Συμφώνου, δεν είναι δυνατόν να αποτελεί απειλή για ένα τρίτο κράτος-μέλος της Συμμαχίας, εν προκειμένω την Ελλάδα. Αυτό το μήνυμα είχε μεταφέρει και ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Γιόχαν Βάντεφουλ σε συνέντευξή του στις 11 Οκτωβρίου («Τα Νέα»), δύο ημέρες πριν από την προγραμματισμένη για τις 13 Οκτωβρίου επίσκεψή του στην Αθήνα, η οποία τελικά αναβλήθηκε καθώς ο Γιώργος Γεραπετρίτης συνόδευσε τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στο Σαρμ ελ Σέιχ και στη διεθνή διάσκεψη για τη Γάζα.

Η χρήση των Eurofighter «εναντίον ενός άλλου μέλους του ΝΑΤΟ ή ενός κράτους-μέλους της Ε.Ε. είναι αδιανόητη», είχε πει τότε ο κ. Βάντεφουλ. Αξίζει να σημειωθεί ότι έκτοτε την Αγκυρα έχουν επισκεφθεί και ο κ. Βάντεφουλ και, βεβαίως, ο καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς, ενώ εκκρεμεί να βρεθεί ημερομηνία για να γίνει τελικά η αναβληθείσα επίσκεψη του επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας στην Αθήνα. Επισήμως, όπως επανέλαβε προχθές η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Λάνα Ζωχιού για την υπόθεση των Eurofighter, «η Ελλάδα δεν επιβάλλει πολιτική προμηθειών σε τρίτες χώρες. Ωστόσο διατυπώνει τις θέσεις της και τα επιχειρήματά της τόσο στους συμμάχους τους όσο και στους εταίρους της».

Σύμφωνα με άριστα πληροφορημένες πηγές, τόσο οι Βρετανοί όσο και οι Γερμανοί είχαν ενημερώσει εγκαίρως την Αθήνα όχι μόνο για την πρόθεσή τους να πουλήσουν τελικά τα Eurofighter, αλλά και για τον χρόνο (κατά προσέγγιση) που αυτό θα ανακοινωνόταν επισήμως.

Στο εσωτερικό της Τουρκίας η συζήτηση έχει πυροδοτηθεί από δημοσιεύματα στον γερμανικό αλλά και στον τουρκικό Τύπο. Συγκεκριμένα, η Αγκυρα διέψευσε, όπως προαναφέρθηκε χθες, δημοσιεύματα και πληροφορίες του ξένου και του τουρκικού Τύπου που αναφέρουν πως τα Eurofighter θα παραχωρηθούν στην Τουρκία υπό όρους και με τον σημαντικότερο όρο να μη χρησιμοποιηθούν στο Αιγαίο. Πηγές του τουρκικού υπουργείου Εθνικής Αμυνας δήλωσαν ότι η Τουρκία δεν δέχθηκε κανέναν περιοριστικό όρο και ότι τα αεροσκάφη θα μπορούν να εκτελούν κάθε είδους αποστολή, συμπεριλαμβανομένων των πτήσεων περιπολίας στο Αιγαίο. Τις τελευταίες ημέρες, το γερμανικό Der Spiegel είχε αναφέρει ότι η Γερμανία είχε συνδέσει την άδεια πώλησης με τον όρο «να μη χρησιμοποιηθούν εναντίον άλλου μέλους του ΝΑΤΟ». Το υπουργείο ανακοίνωσε, επίσης, ότι στα Eurofighter θα ενσωματωθούν εθνικά, δηλαδή τουρκικά, συστήματα λογισμικού και πυρομαχικών. Σε αυτό το πλαίσιο, τα συστήματα «αναγνώρισης φίλου – εχθρού (IFF)» των αεροσκαφών θα λειτουργούν με τους κωδικούς της Τουρκίας.

Οι πύραυλοι Meteor

Επιπλέον ανακοινώθηκε ότι στο πακέτο αγοράς θα περιλαμβάνονται και οι πύραυλοι Meteor, που αποτέλεσαν αντικείμενο συζητήσεων, ωστόσο οι λεπτομέρειες θα ανακοινωθούν σε μεταγενέστερο στάδιο. Η πληροφορία αυτή ερμηνεύεται πως θα χρειαστούν διαβουλεύσεις με τη Γαλλία, η οποία είναι από τους βασικούς μετόχους της εταιρείας MBDA που παράγει τους Meteor. Στην Toυρκία εκτιμούν πως τα πρώτα Eurofighter τα οποία θα παραλάβει είναι τα 12 μεταχειρισμένα που θα αγοραστούν από το Kατάρ και αναμένεται να παραδοθούν στην Τουρκία το 2026. Τα 20 νέα Eurofighter, των οποίων η παραγωγή θα γίνει στη Μεγάλη Βρετανία, αναμένεται να παραδοθούν το 2028.

Τέλος, η Τουρκική Αεροδιαστημική Εταιρεία TAI ανακοίνωσε την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με τη βρετανική BAE Systems για συνεργασία σε μη επανδρωμένα εναέρια συστήματα και συναφείς τεχνολογίες. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, η τουρκική εταιρεία αναφέρει πως στοχεύει στην εκμετάλλευση κοινών ευκαιριών και στη δημιουργία νέων τομέων συνεργασίας για τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη.