Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι εξελέγη το 2019 με την υπόσχεση ότι θα περιορίσει τη διαφθορά και θα ανανεώσει την ουκρανική πολιτική. Στο ξεκίνημά του, αστειευόταν πικρά για την παθογένεια του συστήματος, λέγοντας: «Είναι δυνατόν να γίνεις πρόεδρος και να μην κλέψεις; Ρητορική ερώτηση, αφού κανείς δεν το έχει δοκιμάσει».
Εξι χρόνια μετά, μία εκτεταμένη έρευνα διαφθοράς που έχει φτάσει στον στενό του κύκλο υπονομεύει την πολιτική του αξιοπιστία, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.
Οι ουκρανικές αρχές έχουν στο στόχαστρο εγκληματική οργάνωση με επικεφαλής επιχειρηματικό συνεργάτη του Ζελένσκι που υπεξαίρεσε και «ξέπλυνε» 100 εκατομμύρια δολάρια από την κρατική εταιρεία πυρηνικής ενέργειας της χώρας, μέσω απάτης και χρηματοοικονομικών αδικημάτων.
Δύο υπουργοί που εμπλέκονται στην υπόθεση υπέβαλαν παραίτηση κατόπιν απαίτησης του προέδρου, ενώ ο πρωθυπουργός ζήτησε την επιβολή κυρώσεων στον επιχειρηματία Τιμούρ Μίντιτς. Σύμφωνα με τους ανακριτές, ο Μίντιτς εγκατέλειψε την Ουκρανία τα ξημερώματα της Δευτέρας, λίγο πριν από έρευνα στο σπίτι του.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας, το Εθνικό Γραφείο Καταπολέμησης της Διαφθοράς δημοσίευε σταδιακά ηχογραφήσεις από υποκλαπείσες συνομιλίες στο διαδίκτυο, συνοδευόμενες από βίντεο παρουσίασης των ευρημάτων.
Το υλικό αποκάλυπτε συζητήσεις για συναλλαγές πολλών εκατομμυρίων, μεταφορές μετρητών σε «βαλιτσάκια» και καθιερωμένα προσωνύμια συμμετεχόντων, όπως «Sugarman», «Τσε Γκεβάρα» και «Κάρλσον».
Η επιχείρηση, με τον κωδικό «Midas», διήρκεσε 15 μήνες και περιλάμβανε κατηγορίες για «αμοιβές» 10%-15% από κρατικά συμβόλαια, καθώς και αποκαλύψεις για αγορά ακινήτου στην Ελβετία αξίας 6 εκατομμυρίων δολαρίων.
Ο Ζελένσκι δεν έχει συνδεθεί άμεσα με τις κατηγορίες, δηλώνοντας ότι στηρίζει «κάθε έρευνα που διενεργείται από την αστυνομία και τις αρχές κατά της διαφθοράς».
Ωστόσο, οι αποκαλύψεις φωτίζουν ένα ευαίσθητο πολιτικό σημείο: το καλοκαίρι, ο πρόεδρος επιχείρησε να περιορίσει την ανεξαρτησία των φορέων κατά της διαφθοράς την ώρα που εκείνοι διερευνούσαν τις ίδιες υποθέσεις.
Η κίνηση προκάλεσε τις πρώτες μαζικές διαδηλώσεις της χώρας κατά τη διάρκεια του πολέμου και τελικά ανεκλήθη.
Η υπόθεση έχει επιβαρυντική επίδραση στην κοινή γνώμη, καθώς εκτυλίσσεται ενώ οι Ουκρανοί αντιμετωπίζουν καθημερινές διακοπές ρεύματος λόγω των μαζικών ρωσικών επιθέσεων. Την Παρασκευή, νέα επίθεση με 430 drones και 18 πυραύλους έπληξε το Κίεβο, σκοτώνοντας έξι ανθρώπους και τραυματίζοντας δεκάδες.
Σύμφωνα με μέσα ενημέρωσης της Ουκρανίας, ο Μίντιτς λειτουργούσε ως «παρασκηνιακός επόπτης» με επιρροή σε διορισμούς υπουργών και κρατικών στελεχών, με αποτέλεσμα η αντιπολίτευση να αποκαλεί σκωπτικά την κυβέρνηση «υπουργικό συμβούλιο του Μίντιτς».
Παράλληλα, οι εισαγγελείς κατηγορούν πρώην αναπληρωτή πρωθυπουργό ότι έλαβε 1,43 εκατομμύρια δολάρια σε παράνομες αμοιβές.
Ως αντίδραση στην έρευνα, οι μυστικές υπηρεσίες της Ουκρανίας -οι οποίες αναφέρονται απευθείας στον Ζελένσκι- προχώρησαν το καλοκαίρι σε επιχειρήσεις εναντίον των ανακριτών της υπόθεσης, με συλλήψεις και έρευνες.
Το Κίεβο υποστήριξε ότι η διείσδυση ρωσικών πρακτόρων δικαιολογούσε τη σύγκρουση με τις αρχές κατά της διαφθοράς, θέση που αμφισβητήθηκε έντονα από νομικούς και παρατηρητές.
Η υπόθεση προκαλεί ανησυχία και στους διεθνείς εταίρους της Ουκρανίας. Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Γιοχάν Βάντεπουλ, κάλεσε το Κίεβο σε «αποφασιστικό αγώνα κατά της διαφθοράς», αν και τόνισε ότι η δυτική στήριξη θα συνεχιστεί.
Στο εσωτερικό, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης ζητά ψήφο δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης. Παρά τις αντιδράσεις, ο Ζελένσκι δηλώνει ότι δεν θα ανεχτεί φαινόμενα διαφθοράς και ότι όποιος εμπλέκεται «πρέπει να τιμωρηθεί».
Πηγή: Νew Υork Τimes
