H  χορεύτρια και χορογράφος Όλγα Μάρκαρη παρουσιάζει το Σάββατο 11 Νοεμβρίου στο Διεθνές Φεστιβάλ Λευκωσίας (στο πλαίσιο του προγράμματος #Under30) την παράστασή της «The Rite of No Return», εμπνεόμενη από την «Ιεροτελεστία της Άνοιξης» του Ιγκόρ Στραβίνσκι. Με αυτή της τη δουλειά επιχειρεί έναν σύγχρονο αναστοχασμό της σχέσης ανθρώπου και φύσης. Όπως λέει στην «Κ» η χορογραφία της αντλεί έμπνευση από την ιστορία και τη δύναμη του έργου, «ήθελα να μεταφέρω αυτή την ιδέα στο σήμερα, όπου η θυσία δεν είναι πια ο άνθρωπος για τη φύση, αλλά η φύση για τον άνθρωπο». Αναφέρει επίσης πως δεν χρησιμοποιεί το μουσικό κομμάτι του Στραβίνσκι αλλά μια νέα μουσική σύνθεση από τον Arkadiusz Peplinski, ο οποίος δημιουργεί ένα ηχητικό τοπίο εμπνευσμένο από τη σύγχρονη απώλεια και θυσία. 

–Τι είναι αυτό που σε έλκυσε στην «Ιεροτελεστία της Άνοιξης», ώστε να τη μετουσιώσεις σε χορογραφικό έργο;
–Έχω χορέψει διάφορες εκδοχές της «Ιεροτελεστίας της Άνοιξης» και έχω συνδεθεί βαθιά με αυτό το κομμάτι. Κάθε φορά που το χόρευα ένιωθα μια ανεξήγητη ενέργεια. Ο Στραβίνσκι έγραψε τη μουσική της «Ιεροτελεστία της Άνοιξης» για μια χορευτική παράσταση η οποία μιλούσε για τη θυσία μιας νεαρής γυναίκας για τον ερχομό της άνοιξης. Η δική μου χορογραφία αντλεί έμπνευση από την ιστορία και τη δύναμη του έργου, ήθελα να μεταφέρω αυτή την ιδέα στο σήμερα, όπου η θυσία δεν είναι πια ο άνθρωπος για τη φύση, αλλά η φύση για τον άνθρωπο. Για μένα, αυτή είναι η σύγχρονη «ιεροτελεστία» μας: η αλαζονεία με την οποία θυσιάζουμε το φυσικό περιβάλλον στο όνομα της εξέλιξης, του χρήματος και της ανθρώπινης απληστίας.

–Οι έντονες και εμβυθιστικές στιγμές του Στραβίνσκι επηρέασαν τη χορογραφία σου;
–Έμμεσα, ναι. Παρόλο που δεν χρησιμοποιώ τη μουσική του, το έργο του Στραβίνσκι λειτουργεί σαν σημείο αναφοράς, σαν εσωτερικό ρυθμός. Όταν πρωτοπαρουσιάστηκε το 1913 το κοινό γιουχάιζε, αλλά το έργο αυτό έμεινε στην ιστορία για τη δύναμη και τη ριζοσπαστικότητά του. Αυτή η ένταση, η αίσθηση τελετουργίας και αναπόφευκτου, είναι κάτι που ήθελα να διατηρήσω. Στη δική μου εκδοχή, δεν χρησιμοποιώ το μουσικό κομμάτι του Στραβίνσκι αλλά μια νέα μουσική σύνθεση από τον Arkadiusz Peplinski, ο οποίος δημιουργεί ένα ηχητικό τοπίο εμπνευσμένο από τη σύγχρονη απώλεια και θυσία. 

«Στη δική μου εκδοχή, δεν χρησιμοποιώ το μουσικό κομμάτι του Στραβίνσκι αλλά μια νέα μουσική σύνθεση από τον Arkadiusz Peplinski, ο οποίος δημιουργεί ένα ηχητικό τοπίο εμπνευσμένο από τη σύγχρονη απώλεια και θυσία». 

–Τελετουργία μη επιστροφής… είναι αναστρέψιμη η κατάσταση του σημερινού ανθρώπου όσον αφορά τη σχέση του με το περιβάλλον;
–Δεν είναι η εξέλιξη το πρόβλημα, η εξέλιξη είναι φυσική και είναι μέρος της ζωής μας. Το πρόβλημα είναι η αλαζονεία με την οποία τη διαχειριζόμαστε. Ο άνθρωπος δεν θέλει απλώς να εξελιχθεί θέλει να κυριαρχήσει, να επεκταθεί, να ελέγξει τα πάντα γύρω του. Αυτή η δίψα για περισσότερο, αυτή η αδυναμία να αρκεστούμε, είναι που μας απομακρύνει από τη φύση και, τελικά, μας καταστρέφει. Η Γη έχει τους δικούς της μηχανισμούς επιβίωσης, θα ξαναβρεί τις ισορροπίες της, θα κάνει «το μπαμ» της και θα συνεχίσει. Εμείς, όμως, πιθανότατα όχι. Ξεχνάμε ότι είμαστε μέρος της φύσης. Όταν τη θυσιάζουμε, στην ουσία θυσιάζουμε και εμάς τους ίδιους. Το «The Rite of no Return» μιλάει ακριβώς για αυτό το σημείο, το όριο όπου η αλαζονεία ξεπερνά την επιβίωση, και η πρόοδος μετατρέπεται σε αυτοκαταστροφή.

–Πώς ο χορός μπορεί να γίνει γόνιμο έδαφος για συλλογική δράση;
–Ο χορός έχει μια μοναδική δύναμη, μπορεί να αφυπνίσει χωρίς να επιβάλλει και να συγκινήσει χωρίς να χρειάζεται να εξηγήσει. Είναι μια ήπια δύναμη. Η κίνηση είναι η πρώτη μορφή έκφρασης του ανθρώπου και πιστεύω πως είναι και η πιο ειλικρινής. Μέσα από τη σωματική εμπειρία, ο θεατής νιώθει κάτι που δεν μπορεί να ειπωθεί με λόγια, και αυτή η εμπειρία μπορεί να γίνει αφετηρία για συνειδητοποίηση και, τελικά, για δράση. Δεν πιστεύω ότι η τέχνη αλλάζει τον κόσμο άμεσα, αλλά μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που τον βλέπουμε και αυτό είναι το πρώτο βήμα.

–Ταχύτητα εξελίξεων, πισωγυρίσματα σε κεκτημένα δικαιώματα, ανακατατάξεις… Τι σε φοβίζει περισσότερο στην εποχή μας;
–Με φοβίζει να χάσουμε την ανθρωπιά μας. Γινόμαστε όλο και πιο αποστασιοποιημένοι, πιο μηχανικοί. Ζούμε σε μια εποχή που όλα κινούνται με απίστευτη ταχύτητα, η πληροφορία, οι εικόνες, οι επιθυμίες. Υπάρχει υπερπληροφόρηση και συνεχής ανάγκη για παραγωγή. Αυτή η ταχύτητα μας κάνει να χάνουμε την ουσία του τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος. Όσο πιο γρήγορα κινούμαστε, τόσο πιο πολύ χάνουμε την ικανότητα να αισθανόμαστε και να συνδεόμαστε πραγματικά. Αυτό είναι που με φοβίζει, όχι η εξέλιξη αλλά η απώλεια της σύνδεσης με το ανθρώπινο, με το φυσικό, με το αληθινό.

 Το «The Rite of no Return» μιλάει για το σημείο, το όριο όπου η αλαζονεία ξεπερνά την επιβίωση, και η πρόοδος μετατρέπεται σε αυτοκαταστροφή.

–Ως νέα χορογράφος, πώς βλέπεις την τέχνη σου στην Κύπρο;
–Υπάρχουν πολλά σπουδαία ταλέντα στην Κύπρο, άνθρωποι με πάθος, όραμα και βαθιά αγάπη για την τέχνη. Ωστόσο, λείπουν οι δομές και οι ευκαιρίες που θα επέτρεπαν σε ένα καλλιτέχνη του χορού να ζήσει αποκλειστικά από τη δουλειά του, όπως συμβαίνει στο εξωτερικό. Ο χορός χρειάζεται συνέπεια και καθημερινή τριβή. Υπάρχει ανάγκη για στήριξη, για χώρους, για πλαίσια που να δίνουν συνέχεια και όχι μόνο ευκαιρίες μεμονωμένες. Παρ’ όλα αυτά, πιστεύω και ελπίζω πως τα πράγματα θα αλλάξουν. Η Κύπρος είναι ένα μικρό και νεοσύστατο κράτος με πολύ όμως αγάπη για τις τέχνες, και εύχομαι να δημιουργηθεί μια σταθερή και βιώσιμη βάση για την τέχνη του χορού.

Πληροφορίες

Όλγα Μάρκαρη, «The Rite of No Return», 11 Νοεμβρίου, ώρα 8:30, Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας,