Στην πρεμιέρα της συζήτησης του κρατικού προϋπολογισμού για το 2026 αναδείχθηκαν πέρα από τα τετριμμένα των πολιτικών διαφοροποιήσεων, αλλά και των συγκλίσεων, ότι πρέπει η καλή μακροοικονομική εικόνα της Κύπρου να μην παραμείνει σε επίπεδο αριθμών, αλλά να περνούν στην καθημερινότητα του Κύπριου πολίτη. Παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις, καταγράφηκε ευρύτερη παραδοχή ότι οι καλές οικονομικές επιδόσεις του κράτους πρέπει να καθρεπτίζονται στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας.

Από τις τοποθετήσεις των επικεφαλής και εκπροσώπων των κομμάτων στη Βουλή προκύπτει σαφής εικόνα ως προς τη στάση τους απέναντι στον κρατικό προϋπολογισμό του 2026. Συνολικά, βάσει των ομιλιών, η πλειοψηφία των κομμάτων εμφανίζεται διατεθειμένη να εγκρίνει τον κρατικό προϋπολογισμό του 2026, διαμορφώνοντας τις αναγκαίες κοινοβουλευτικές ισορροπίες για την ψήφισή του. Την υπερψήφιση του προϋπολογισμού ανακοίνωσαν ο Δημοκρατικός Συναγερμός (ΔΗΣΥ), η Δημοκρατική Παράταξη (ΔΗΠΑ) και η ΕΔΕΚ, το ΔΗΚΟ επίσης άφησε πολλάκις να εννοηθεί πως θα τον στηρίξει, ενώ αντιθέτως, ξεκαθάρισε το ΑΚΕΛ ότι θα τον καταψηφίσει, καθώς επίσης το ΕΛΑΜ κρατά μία επιφυλακτική στάση για το τι θα πράξει. Το κίνημα οικολόγων δεν παρουσίασε ξεκάθαρη θέση που να προκύπτει από την ομιλία της Βουλής.

ΔΗΣΥ: Διαφωνεί αλλά θα στηρίξει

Η Πρόεδρος του ΔΗΣΥ, Αννίτα Δημητρίου, δήλωσε ότι ΔΗΣΥ θα ψηφίσει τον προϋπολογισμό, παρά τις λανθασμένες προτεραιότητες της Κυβέρνησης. Τόνισε πως το ΔΗΣΥ διαφώνησε με τις προτεραιότητες που έθεσε η κυβέρνηση τα τελευταία χρόνια, πως διαφώνησε με την τεράστια αύξηση των ανελαστικών δαπανών, την αλόγιστη αύξηση του κρατικού μισθολογίου κατά χίλια εκατό εκατομμύρια σε μια τριετία και με την πλήρη αποδέσμευση νέων θέσεων στο δημόσιο χωρίς αυστηρή αξιολόγηση. Όπως είπε η κ. Δημητρίου, χρειαζόμαστε περισσότερες δημόσιες επενδύσεις που έχουν μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα, που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής και δημιουργούν ασφάλεια για το βιοτικό μας επίπεδο. Επενδύσεις που αφορούν το υδατικό, το κυκλοφοριακό, την ανάπτυξη της υπαίθρου και την αντιμετώπιση της αστυφιλίας, επενδύσεις που θα αφορούσαν τον τομέα της ενέργειας, ενώ αντιθέτως –όπως είπε- μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού δεσμεύτηκε στις ανελαστικές δαπάνες. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στις κοινωνικές ανισότητες και στην ανάγκη στήριξης των χαμηλόμισθων, των οικογενειών με παιδιά, των φοιτητών, της μεσαίας τάξης και των ευάλωτων ομάδων, καθώς και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που επηρεάζονται από το αυξημένο κόστος λειτουργίας. Παρά τις διαφωνίες, ο ΔΗΣΥ αναγνωρίζει την ανάγκη σταθερότητας και τη σημασία ύπαρξης προϋπολογισμού και δεσμεύεται να ψηφίσει υπεύθυνα τον κρατικό προϋπολογισμό του 2026, επιμένοντας παράλληλα στις δικές του προτεραιότητες.

ΑΚΕΛ: Εκτός αναγκών της κοινωνίας ο Προϋπολογισμός

Τη θέση ότι ο προϋπολογισμός δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινωνίας, ούτε υπηρετεί μια μακροπρόθεσμη στρατηγική για βιώσιμη, ανθεκτική και κοινωνικά προσανατολισμένη οικονομία, η οποία να διασφαλίζει το μέλλον των επόμενων γενιών, ανέφερε ο ΓΓ του ΑΚΕΛ, Στέφανος Στεφάνου, σημειώνοντας ότι, το κόμμα θα καταψηφίσει και φέτος τον προϋπολογισμό. Σημείωσε ότι ο προϋπολογισμός καλύπτει τις αυξημένες λειτουργικές ανάγκες του κράτους, χωρίς όμως να επενδύει στη βελτίωση της κοινωνικής συνοχής και ευημερίας και υπέδειξε ότι, ο προϋπολογισμός του 2026 είναι όντως πλεονασματικός, όμως, από τα έσοδα του κράτους δεν στηρίζονται σε παραγωγικές επενδύσεις, αλλά σε αυξημένα φορολογικά έσοδα που προκύπτουν λόγω της ακρίβειας. Ανέφερε ότι οι παραγωγικές επενδύσεις, που αποτελούν την κινητήρια δύναμη μιας πραγματικής ανάπτυξης, ανέρχονται μόλις στο 13%, ενώ σημείωσε ακόμη ότι, τα φορολογικά έσοδα αποτελούν το 80% του συνόλου των εσόδων του προϋπολογισμού και ότι αυτά εξακολουθούν να στηρίζονται περισσότερο στην έμμεση φορολογία (42%) παρά στην άμεση (38%). Ο κ. Στεφάνου –πολύ σωστά- υπογράμμισε πως, κίνδυνο για τα δημόσια οικονομικά συνιστά επίσης ο υπερδανεισμός της Κυβέρνησης από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ο οποίος, όπως είπε, έχει φτάσει τα 12 δισ. ευρώ.

ΔΗΚΟ: Τα καλύτερα οικονομικά δεδομένα

Ο Πρόεδρος του ΔΗΚΟ, Νικόλας Παπαδόπουλος, υπογράμμισε ότι τα οικονομικά δεδομένα της Κύπρου είναι τα καλύτερα που υπήρξαν ποτέ, σημειώνοντας ότι αυτή η θετική συγκυρία επιτρέπει την επίλυση χρόνιων προβλημάτων. Αναγνώρισε πως υπάρχουν και προβλήματα, όπως η πανδημία του Covid που προκάλεσε πρωτόγνωρο πληθωρισμό και ακρίβεια και πλέον έχουμε ψηλότερο κόστος ζωής. Υπέδειξε πως, υπάρχουν ομάδες του πληθυσμούπου τα εισοδήματα τους δεν αυξήθηκαν με τον ίδιο ρυθμό που αυξήθηκε το κόστος ζωής, αυτή είναι η πραγματικότητα. Όπως είπε, οι συνταξιούχοι, οι πρόσφυγες, οι ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού μας, δεν έχουν δει την αντίστοιχη αύξηση των εισοδημάτων τους, καθώς οι συντάξεις και τα επιδόματα δεν μπορούν να υπερκαλύψουν το αυξημένο κόστος ζωής. Παρομοίως, συμπλήρωσε, το κόστος στέγασης είναι σημαντικό για την μέση οικογένεια, το κόστος ενέργειας είναι επίσης δυσβάστακτο και υπέδειξε ότι πρέπει να βρεθούν λύσεις.

Κατά τον κ. Παπαδόπουλο μας πήρε 12 χρόνια, αλλά η Κύπρος έχει φτάσει στο σημείο της πλήρους αποκατάστασης μετά τα τραγικά γεγονότα του 2013. Σημείωσε ότι αναμένει ότι, κάποιοι θα πουν το τετριμμένο, «ευημερούν οι αριθμοί και όχι οι άνθρωποι» και διερωτήθηκε αν όταν το 2013 ούτε οι αριθμοί, ούτε οι άνθρωποι ευημερούσαν, ήταν καλύτερα.

ΔΗ.ΠΑ: Πολλές οι μεταρρυθμίσεις στην τριετία

Η Δημοκρατική Παράταξη «θα υπερψηφίσει και φέτος τον κρατικό προϋπολογισμό» δήλωσε ο Πρόεδρος της ΔΗΠΑ, Μάριος Καρογιάν. Υπογράμμισε πως, στα τρία έτη της διακυβέρνησης του Προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη είπε πως, έχει συντελεστεί ένα πολύ ουσιαστικό έργο. Προωθήθηκαν μεταρρυθμίσεις που παρέμεναν σε εκκρεμότητα επί δεκαετίες στα υπουργικά συρτάρια, ενώ καταγράφηκε σημαντική πρόοδος σε διάφορους τομείς, παρά το δυσμενές πολιτικό περιβάλλον και τις παγκόσμιες και γεωπολτικές αναταράξεις. Μεταξύ άλλων προχώρησε στην υλοποίηση της προεκλογικής δέσμευσης για εκσυγχρονισμό του Φορολογικού Συστήματος. Θα γίνει δρομολόγηση στις αμέσως επόμενες εβδομάδες της μεταρρύθμισης του Συνταξιοδοτικού Συστήματος. Υπέδειξε ότι, προχώρησε στην αύξηση του κατώτατου μισθού και στην αύξηση της βασικής σύνταξης. Έκανε την εισαγωγή του e–καλάθι, αποφάσισε την επιβολή μηδενικού ΦΠΑ σε βασικά προϊόντα, ενώ προχώρησε στην επιδότηση του κόστους ρεύματος και καυσίμων. Συνάμα, η Κυβέρνηση προχώρησε στην ένταξη των χαμηλοσυνταξιούχων, των μονογονεϊκών οικογενειών και οικογενειών με πέντε παιδιά και άνω στην ειδική διατίμηση για το ηλεκτρικό ρεύμα, στην προώθηση του σχεδίου «Φωτοβολταϊκά για όλους», στην επιτυχή διαμεσολάβηση στο ζήτημα της ΑΤΑ, στην αύξηση του βοηθήματος τοκετού και στην αύξηση του τιμητικού επιδόματος Πολύτεκνης μάνας.

ΕΔΕΚ: Να ενισχυθούν οι ευάλωτοι

Ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ, κ. Μαρίνος Σιζόπουλος ανακοίνωσε ότι το κόμμα θα υπερψηφίσει τον προϋπολογισμό, αναγνωρίζοντας τη συνετή δημοσιονομική πολιτική της Κυβέρνησης, ζήτησε όμως ενίσχυση των ευάλωτων ομάδων με στοχευμένα μέτρα και περαιτέρω στήριξη της μεσαίας τάξης. Η οικονομική ανάπτυξη, κατά τον κ. Σιζόπουλο θα πρέπει να αποτελέσει τη βάση μιας νέας πορείας με κύριο στόχο την επίτευξη μακροοικονομικής σταθερότητας, αλλά και κοινωνικής συνοχής, ενώ παράλληλα θα πρέπει να γίνει σμίκρυνση της οικονομικής ανισότητας μεταξύ των χαμηλών και των υψηλών εισοδημάτων, ομοιόμορφη κατανομή των εσόδων από την οικονομική ανάπτυξη ώστε να μην είναι προς όφελος των ολίγων και σε βάρος των πολλών και περαιτέρω ενίσχυση του πρωτογενή και δευτερογενή τομέας της οικονομίας.

Ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ συμπλήρωσε ότι, η οικονομία δεν πρέπει να στηρίζεται αποκλειστικά σε τομείς όπως ο τουρισμός, η οικοδομική βιομηχανία και οι υπηρεσίες γιατί επηρεάζονται από εξωγενείς και απρόβλεπτους παράγοντες.

Παπαδούρης: Έχει και θετικά στοιχεία

Ο Πρόεδρος του Κινήματος Οικολόγων, Σταύρος Παπαδούρης, αναγνώρισε ότι ο προϋπολογισμός περιλαμβάνει θετικά στοιχεία, επισήμανε όμως σημαντικές ελλείψεις, υπογραμμίζοντας ότι ενώ η μακροοικονομία εμφανίζεται σταθερή, η μικροοικονομία της καθημερινότητας παραμένει εύθραυστη. Τόνισε ότι η μικρή και μεσαία τάξη, όπως και οι νέοι, πιέζονται έντονα και δυσκολεύονται να χαράξουν αυτόνομη πορεία ζωής. Ζήτησε μεγαλύτερη κοινωνική ευαισθησία, δικαιότερη φορολογική κατανομή, μείωση του ΦΠΑ σε περισσότερα είδη πρώτης ανάγκης και αυστηρότερους ελέγχους για φοροδιαφυγή, κυρίως στους μεγάλους παίκτες της αγοράς. Υποστήριξε στοχευμένες κοινωνικές πολιτικές αντί οριζόντιων επιδομάτων, επενδύσεις σε καινοτομία και στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη δημιουργίας ανεξάρτητης μονάδας αξιολόγησης δημοσίων δαπανών και στην επιτακτική ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, του δημογραφικού προβλήματος και της άνισης εφαρμογής της ΑΤΑ.

Τέλος, ο Βουλευτής του ΕΛΑΜ, Λίνος Παπαγιάννης, σχολίασε κατά την ομιλία του ότι, η εκτελεστική εξουσία οφείλει, μέσω υπεύθυνης και στοχευμένης αξιοποίησης των διαθέσιμων πόρων, να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες κοινωνικές ανάγκες και να στηρίξει ουσιαστικά όσους βρίσκονται υπό πίεση.

Τα στοιχεία του Προϋπολογισμού 2026

Σύμφωνα με τα κατατεθέντα στοιχεία, τα προϋπολογιζόμενα έσοδα και οι προϋπολογιζόμενες δαπάνες της γενικής κυβέρνησης για το έτος 2026 συνοψίζονται ως ακολούθως:

• Έσοδα ύψους €16.488 εκατομ., αυξημένα κατά 4,5% σε σχέση με το 2025.

• Δαπάνες ύψους €15.361 εκατομ., αυξημένες κατά 5,3% σε σχέση με το 2025.

Περαιτέρω, με βάση το ΜΔΠ 2026-2028, προβλέπονται για τη γενική κυβέρνηση έσοδα ύψους €16.699 εκατομ. και €17.376 εκατομ. και δαπάνες ύψους €15.206 εκατομ. και €15.865 εκατομ., για τα έτη 2027 και 2028, αντίστοιχα.

Σε σχέση με την κεντρική κυβέρνηση, ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2026 προβλέπει-

• έσοδα (εξαιρουμένων των χρηματοοικονομικών ροών) ύψους €10.784 εκατομ., αυξημένα κατά 11,1% σε σύγκριση με τα αναθεωρημένα έσοδα για το 2025 ύψους €9.709 εκατομ. και

• δαπάνες (εξαιρουμένων των αποπληρωμών δανείων και επενδύσεων) ύψους €11.365 εκατομ., οι οποίες είναι αυξημένες κατά 2,8% σε σχέση με το 2025 που υπολογίζονται στα €11.058 εκατομ.

Επιπροσθέτως, στη βάση των διαθέσιμων στοιχείων αναφορικά με το ΜΔΠ 2026-2028, οι κοινωνικές παροχές για την τριετία 2026-2028 ανέρχονται στα €6.82 δις και αφορούν κυρίως παροχές υγείας (€3,2 δις), Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα (€602.9 εκατομ.), παροχές παιδείας (€617,1 εκατομ.), παροχή επιδόματος τέκνου (€412,4 εκατομ.), παροχή κοινωνικής σύνταξης (€338,5 εκατομ.), χορηγία σε συνταξιούχους (€288,5 εκατομ.) και παροχές στέγασης (€281,8 εκατομ).