Είναι θεμιτό, και σε μεγάλο βαθμό αναγκαίο, να αναγνωρίζονται οι ευρύτερες κινήσεις της κυβέρνησης ως συνέχεια μιας διακριτής πολιτικής δυτικού προσανατολισμού. Η εξωστρέφεια, η διεθνής παρουσία και η ενεργοποίηση διπλωματικών διαύλων συνιστούν στοιχεία τα οποία, ως τέτοια, δεν μπορούν να αγνοηθούν.
Ωστόσο, σε μια περίοδο κατά την οποία η εξωτερική πολιτική αξιολογείται σε πολλαπλά επίπεδα,γεωπολιτικό, ενεργειακό, θεσμικό και περιφερειακό, παραμένει αναπόφευκτο ότι ο τρόπος με τον οποίο η Κυπριακή Δημοκρατία τοποθετείται απέναντι στο Κυπριακό και στις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης–Τουρκίας λειτουργεί ως το τελικό και πιο απαιτητικό τεστ πολιτικής συνοχής. Όχι επειδή εξαντλεί το σύνολο των προκλήσεων, αλλά επειδή συμπυκνώνει τις αντοχές, τις αντιφάσεις και τα όρια της συνολικής στρατηγικής μας.
Σε αυτό ακριβώς το επίπεδο έχει τεθεί δημόσια ένα ζήτημα εξαιρετικής πολιτικής βαρύτητας, που αφορά τη στάση της Κυπριακής Δημοκρατίας έναντι της αρχής της ομοφωνίας και του δικαιώματος αρνησικυρίας στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το θέμα αναδείχθηκε μέσα από δημοσίευμα της εφημερίδας Καθημερινή και αφορά ενδεχόμενες πολιτικές επιλογές που, άμεσα ή έμμεσα, επηρεάζουν ένα από τα ελάχιστα αλλά απολύτως κρίσιμα εργαλεία άσκησης εθνικής πολιτικής που διαθέτει ένα μικρό κράτος-μέλος.
Δεν πρόκειται για θεσμική λεπτομέρεια ούτε για αφηρημένη συζήτηση περί ευρωπαϊκής μεταρρύθμισης. Η αρνησικυρία, ιδίως σε ό,τι αφορά την Τουρκία, έχει λειτουργήσει διαχρονικά ως ουσιαστικό ανάχωμα.
Ως μηχανισμός σύνδεσης της ευρωπαϊκής της πορείας με συγκεκριμένες υποχρεώσεις, με το διεθνές δίκαιο, με το Κυπριακό και με τη συνολική της συμπεριφορά έναντι κρατών-μελών. Η αποδυνάμωση αυτού του εργαλείου δεν συνιστά τεχνική προσαρμογή. Συνιστά στρατηγική μετατόπιση.
Το κρίσιμο ερώτημα, επομένως, είναι σαφές και δεν επιδέχεται υπεκφυγές. Υφίσταται ή όχι πολιτική κατεύθυνση που οδηγεί σε χαλάρωση ή παράκαμψη της αρχής της ομοφωνίας σε πεδία ζωτικού ενδιαφέροντος για την Κυπριακή Δημοκρατία; Και αν υφίσταται, ποια είναι η πολιτική της λογική, ποια τα όρια και κυρίως ποια τα απτά ανταλλάγματα;
Διότι αν η Κύπρος οδηγηθεί, συναινετικά ή σιωπηρά, σε επιλογές που αποσυνδέουν την Τουρκία από συγκεκριμένα ορόσημα, δεσμεύσεις και αξιολογήσεις, τότε πρακτικά παραχωρείται αυτό που η ίδια η Τουρκία επιδίωκε επί δεκαετίες χωρίς να το κατορθώσει ήτοι η πρόοδος της ευρωπαϊκής της ατζέντας χωρίς ουσιαστικό πολιτικό και νομικό κόστος. Και αυτό δεν μπορεί να παρουσιαστεί ως ουδέτερη εξέλιξη.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι, παρά τη σοβαρότητα του ζητήματος και την παρέλευση αρκετών ημερών από τη δημόσια ανάδειξή του, δεν έχει υπάρξει μέχρι σήμερα σαφής, επίσημη και δημόσια τοποθέτηση της κυβέρνησης επί της ουσίας. Αν έχει δοθεί απάντηση, δεν έχει δοθεί με τρόπο που να καθιστά την κοινωνία γνώστη του περιεχομένου της. Σε τέτοιου χαρακτήρα ζητήματα, η απουσία καθαρής τοποθέτησης δεν είναι διαδικαστική αδυναμία. Είναι πολιτικό γεγονός.
Η χρονική συγκυρία καθιστά την ανάγκη αποσαφήνισης ακόμη πιο επιτακτική. Η Κυπριακή Δημοκρατία εισέρχεται σύντομα στην Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η περίοδος αυτή ενισχύει το θεσμικό βάρος των επιλογών μας και πολλαπλασιάζει τις συνέπειες κάθε στρατηγικής κατεύθυνσης που αφορά τον τρόπο λήψης αποφάσεων στην Ένωση.
Ακριβώς γι’ αυτό, η κυβέρνηση οφείλει να τοποθετηθεί καθαρά. Όχι με γενικόλογες διαβεβαιώσεις, αλλά με συγκεκριμένες απαντήσεις. Διότι όταν διακυβεύονται θεμελιώδη εργαλεία εθνικής πολιτικής, η σιωπή δεν μπορεί να εκληφθεί ως σύνεση. Εκλαμβάνεται, δικαίως, ως πολιτική επιλογή και ως τέτοια κρίνεται.
