Η απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ υπέρ του αμερικανικού σχεδίου για τη Γάζα, με την ψήφο και της Ελλάδας ως μη μόνιμου μέλος, εκκινεί τη διαδικασία επιβολής μόνιμης ειρήνης στην πολύπαθη Λωρίδα, με πολλά θολά σημεία, αρνητικές αντιδράσεις από τους κυρίως ενδιαφερομένους, δηλαδή την ισραηλινή κυβέρνηση και τη Χαμάς, και διεθνή σχόλια περί ενός αμφιλεγόμενου πλάνου. Ηταν όμως και το μόνο που τέθηκε στο τραπέζι.

Το σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ θα φέρει στη Γάζα πολλές αλλαγές. Τουλάχιστον έτσι υποτίθεται. Προβλέπει τη δημιουργία μιας Διεθνούς Δύναμης Σταθεροποίησης (ΔΔΣ), την οποία θα επιβλέπει ένα Συμβούλιο Ειρήνης με επικεφαλής τον ίδιο τον Αμερικανό πρόεδρο, μια επιτροπή Παλαιστίνιων τεχνοκρατών που θα αναλάβει τη διακυβέρνηση της καθημερινότητας των 2,2 εκατομμύριων κατοίκων ή όσων έχουν απομείνει στην πρακτικά ισοπεδωμένη Γάζα, καθώς και μια αστυνομική δύναμη.

Κατά το σχέδιο, που πέρασε με ψήφους 13-0 και με την Κίνα και τη Ρωσία να απέχουν, επιβάλλεται μια διεθνής κηδεμονία στον παλαιστινιακό θύλακο, χωρίς δυνατότητα ισραηλινής παρέμβασης, χωρίς κανέναν ρόλο για τη Χαμάς (με την παλαιστινιακή ισλαμιστική οργάνωση να πρέπει και να παραδώσει τα όπλα της) και την προοπτική τελικά δημιουργίας παλαιστινιακού κράτους εν ευθέτω χρόνω.

Το πλάνο ειρήνης και ασφάλειας στη Γάζα έχει διετή ορίζοντα εφαρμογής, αλλά θα πρέπει να τρέξει πολύ γρήγορα, διότι έχει πολλά προαπαιτούμενα, διάφορες ασάφειες (όχι απαραίτητα «εποικοδομητικές») και επί του εδάφους αντιμετωπίζει ήδη σοβαρές αντιδράσεις. Ετσι, η εφημερίδα Guardian χαρακτηρίζει το σχέδιο «ένα από τα πλέον παράξενα στην Ιστορία των Ηνωμένων Εθνών».

Ζητούμενα

Ακόμη δεν γνωρίζει κανείς ποιος θα είναι μέλος του Συμβουλίου Ειρήνης. Ναι, επικεφαλής θα είναι ο Τραμπ, πράγμα που έτσι εξασφαλίζει ότι και όταν θα έχει στρέψει την προσοχή του αλλού, θα εξακολουθήσει θεσμικά πια να ασχολείται με την επιβολή της ειρήνης και του δικού του σχεδίου, καθώς θα συνιστά και ζήτημα υστεροφημίας για τον επί 38 μήνες ακόμη ένοικο του Λευκού Οίκου.

Κατά πάσα πιθανότητα άμεσος υφιστάμενος του Τραμπ θα είναι ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Τόνι Μπλερ, αν και δεν έχει τις μεγαλύτερες συμπάθειες διεθνώς λόγω του υπερβολικά… ευέλικτου χαρακτήρα του.

Το συμβούλιο αυτό θα αναφέρει στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, αν και δεν είναι υπαγόμενο στον ΟΗΕ. Δεν θα δεσμεύεται καν από προηγούμενα ψηφίσματα του ΟΗΕ.

Αλλος άγνωστος παράγοντας αυτής της δυσκολότατης εξίσωσης είναι η σύσταση της στρατιωτικής δύναμης που θα επιβάλει μακροπρόθεσμα την ειρήνη και την ασφάλεια στη Γάζα. Στη ΔΔΣ έχουν προσκληθεί να συμμετάσχουν μουσουλμανικές χώρες όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Ινδονησία κ.λπ., που είτε δείχνουν απρόθυμες είτε αντιμετωπίζουν τεράστια δυσπιστία εκ μέρους του Ισραήλ (κυρίως η Τουρκία). Θα αποφασίσουν τελικά να στείλουν στρατιώτες, που θα πρέπει να αποσπάσουν όσο γίνεται πιο ειρηνικά εδάφη ή να επιβλέψουν την απομάκρυνση από εδάφη της Γάζας των ισραηλινών δυνάμεων;

Μεγάλο αγκάθι των καθηκόντων της ΔΔΣ είναι η αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας. Αυτό σημαίνει αφενός την αποχώρηση των Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων από εδάφη που και με δικό τους αίμα ελέγχουν και θεωρούν ζώνη ασφαλείας, αφετέρου (και πολύ περισσότερο) τον αφοπλισμό της Χαμάς, πράγμα που η ένοπλη ισλαμιστική οργάνωση απορρίπτει σε όλα τα επίπεδα.

Τέταρτο άγνωστο σημείο είναι η σύσταση του εκτελεστικού σώματος των Παλαιστίνιων τεχνοκρατών. Θα πρόκειται για εμπειρογνώμονες, ενδεχομένως προερχόμενους από ή σχετιζόμενους με την Παλαιστινιακή Αρχή που διοικεί τη Δυτική Οχθη, αλλά η αποστολή τους φαντάζει εξαιρετικά δύσκολη και απαιτητική σε ένα πολύ επικίνδυνο πλαίσιο.

Τόσο αυτοί όσο και η αστυνομική δύναμη που θα πρέπει να δημιουργηθεί θα αποτελείται από Παλαιστινίους που θα είναι διατεθειμένοι να εργαστούν υπό τις εντολές Τραμπ. Θα είναι και αυτό ένα αίνιγμα.

Παλαιστινιακό κράτος

Σημείο-κλειδί είναι η πρόβλεψη του σχεδίου για την αυτοδιάθεση των Παλαιστινίων στο μέλλον, με τη σύσταση κρατικής οντότητας αν η πρόοδος στην ειρηνευτική διαδικασία είναι ικανοποιητική.

Με την επιμονή των αραβικών και άλλων μουσουλμανικών κρατών, το ψήφισμα αναθεωρήθηκε τις τελευταίες ημέρες για να αναφέρει τουλάχιστον μια μελλοντική Παλαιστίνη. Ωστόσο, το έκανε αυτό όχι με αναφορά στο θεμελιώδες δικαίωμα των Παλαιστινίων στην αυτοδιάθεση και τη διεθνή δέσμευση για την ύπαρξη δύο κρατών, που αποτελεί και την ελληνική θέση, αλλά με τη διατύπωση μιας μακρινής, υπό όρους και άπιαστης προσφοράς: Εάν η Παλαιστινιακή Αρχή αναμορφωθεί ικανοποιητικά και η ανοικοδόμηση της Γάζας προχωρήσει, θα «μπορεί να υπάρχουν οι προϋποθέσεις για μια αξιόπιστη οδό προς την παλαιστινιακή αυτοδιάθεση και την κρατική υπόσταση».

Παρατηρητές επισημαίνουν ότι οι Ευρωπαίοι διπλωμάτες θεώρησαν ως σημαντική νίκη το να πείσουν εκπρόσωπο της κυβέρνησης Τραμπ να προφέρει τους όρους «παλαιστινιακή αυτοδιάθεση και κρατική υπόσταση», ακόμη και αν είναι υπό την αίρεση πολλών παραγόντων.

Τουλάχιστον, όπως επισημαίνει το Politico, μπαίνουν με το σχέδιο αυτό σε μία σειρά οι απαιτήσεις του διεθνούς παράγοντα από τις δυνάμεις εκείνες που εκδηλώνουν μεγάλο ενδιαφέρον για τη Γάζα, θέτοντας προ των ευθυνών τους όλους όσοι θέλουν να έχουν έναν λόγο και ένα κομμάτι ευθύνης για την ασφάλεια και την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης Λωρίδας.