Την απεξάρτηση της Ευρώπης από όλες τις εξαρτήσεις και ιδιαίτερα εκείνες που αφορούν τις κρίσιμες πρώτες ύλες, την άμυνα και την ενέργεια επανέλαβε σήμερα η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Οι Βρυξέλλες την ίδια ώρα εντατικοποιούν τις διαπραγματεύσεις με την Κίνα, προκειμένου να εξευρεθεί λύση στο ζήτημα των περιορισμών των εξαγωγών σπάνιων γαιών, που έχει επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή βιομηχανία.

«Η ασφάλεια αφορά την ενίσχυση των αμυντικών μας δυνατοτήτων. Και όχι μόνο» τόνισε πριν από λίγο η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μετέχοντας σε ειδική σύνοδο του Συμβουλίου των Σκανδιναβικών χωρών. «Πρόκειται επίσης, για την οικοδόμηση της ενεργειακής μας ανεξαρτησίας. Πρόσβαση σε πρώτες ύλες για να τροφοδοτήσει την οικονομία μας. Στόχος μας είναι η ετοιμότητα – σε όλους τους τομείς» είπε χαρακτηριστικά.

Είναι η δεύτερη φορά μέσα σε λίγες ημέρες, που η πρόεδρος της Κομισιόν επαναλαμβάνει τη στρατηγική της Ε.Ε ως προς τη σταδιακή απεξάρτησή της σε κρίσιμους τομείς. Το θέμα, άλλωστε, απασχόλησε και το πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στις Βρυξέλλες.

Στα «σκαριά» το RESourceEU

Αξιωματούχοι της Κομισιόν μάλιστα, ετοιμάζουν αυτή την περίοδο σχέδια για τη δημιουργία κοινών αγορών και αποθεμάτων κρίσιμων πρώτων υλών που απαιτούνται για την ενίσχυση της πράσινης μετάβασης του «μπλοκ», καθώς οι περιορισμοί που έχει επιβάλλει το Πεκίνο στις εξαγωγές κρίσιμων πρώτων υλών κοστίζουν ήδη ακριβά στην ευρωπαϊκή βιομηχανία και στους τομείς της άμυνας, των αυτοκινήτων και της ψηφιακής τεχνολογίας.

Σε ομιλία της, το περασμένο Σάββατο η πρόεδρος της Κομισιόν ανακοίνωσε ότι ήδη επεξεργάζεται νέο σχέδιο, το RESourceEU – στη βάση της αντίστοιχης, πρωτοβουλίας REPowerEU «που μας βοήθησε να ξεπεράσουμε μαζί την ενεργειακή κρίση».

Το REPowerEU ξεκίνησε το 2022 – μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η οποία προκάλεσε άνοδο των τιμών της ενέργειας – ως κοινή προσπάθεια της Ε.Ε. να αποκλείσει τις ρωσικές εισαγωγές ορυκτών καυσίμων.

«Στόχος είναι να εξασφαλίσουμε πρόσβαση σε εναλλακτικές πηγές κρίσιμων πρώτων υλών βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες μας» τόνισε η πρόεδρος της Κομισιόν σε ό,τι αφορά τη σταδιακή απεξάρτηση της Ε.Ε. από τις κινεζικές πρώτες ύλες. Η στρατηγική της Ε.Ε. αφορά άλλωστε την επιτάχυνση της συνεργασίας με χώρες, όπως η Ουκρανία και η Αυστραλία, ο Καναδάς, το Καζακστάν, το Ουζμπεκιστάν, η Χιλή και η Γροιλανδία, είπε.

Κρίσιμες συνομιλίες με Κίνα

Η Ε.Ε. θα συνεχίσει, παρ’ όλα αυτά, να επιδιώκει πρώτα λύσεις με το Πεκίνο, προτού καταφύγει σε πιθανά αντίμετρα έναντι της Κίνας για τον περιορισμό των εξαγωγών.

Χθες εκπρόσωπος της Κομισιόν ανέφερε ότι θα υπάρξουν επαφές μεταξύ Ε.Ε. και Πεκίνου προτού λάβει χώρα διάλογος τεχνικών αντιπροσωπειών με Κινέζους αξιωματούχους, στις Βρυξέλλες την ερχόμενη Πέμπτη. Ωστόσο, αρνήθηκε να επιβεβαιώσει με ακρίβεια εάν θα βρεθεί στις Βρυξέλλες ο Κινέζος υπουργός Εμπορίου, μετά από τη σχετική πρόσκληση του αρμόδιου Επιτρόπου Μάρος Σέφκοβιτς.

Την περασμένη εβδομάδα, ο Επίτροπος Σέφκοβιτς δήλωσε, πάντως, ότι οι περιορισμοί της Κίνας στις εξαγωγές σπάνιων γαιών έχουν ήδη αναγκάσει ορισμένες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να σταματήσουν την παραγωγή, με χιλιάδες άλλες εταιρείες να έχουν λιγότερο από ένα μήνα εφοδιασμού. Η Ε.Ε. απέρριψε το επιχείρημα της κινεζικής κυβέρνησης ότι οι έλεγχοι αφορούσαν την εθνική ασφάλεια.

Το ζήτημα απασχόλησε, μάλιστα, τις χθεσινές επαφές που είχε στις Βρυξέλλες ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών. «Θέλουμε διάλογο με την Κίνα» τόνισε ο Γιόχαν Βαντεφούλ μετά από συναντήσεις με την Πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον επίτροπο Εμπορίου.

«Η Κίνα πρέπει να ενεργήσει ως υπεύθυνος εταίρος» τόνισε από την πλευρά του εκπρόσωπος της Κομισιόν. «Βραχυπρόθεσμα πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτή την πρόκληση γύρω από κρίσιμες πρώτες ύλες» δήλωσε ο ίδιος, προσθέτοντας ότι η Ε.Ε. επιδιώκει να διαφοροποιήσει τον εφοδιασμό της με τη διαμεσολάβηση μιας σειράς νέων συμφωνιών κρίσιμων ορυκτών «για να έχουμε μια σειρά εταίρων με τους οποίους μπορούμε να έχουμε αξιόπιστο εμπόριο».

Η Επιτροπή σχεδιάζει να βασιστεί στον νόμο για τις κρίσιμες πρώτες ύλες του 2023 (Raw Materials Act), θεσπίζοντας έναν μηχανισμό για την από κοινού αγορά σπάνιων γαιών, καθώς και πιθανούς κανόνες για την αποθήκευση κρίσιμων πρώτων υλών.

«Θέλουμε να εξαγάγουμε το 10%, να επεξεργαστούμε το 40% και να ανακυκλώσουμε το 25% των ορυκτών που καταναλώνουμε μέχρι το 2030» ανέφερε έτερος εκπρόσωπος της Κομισιόν.

Πιθανά αντίποινα

Αρκετά κράτη μέλη και κυρίως, η Γαλλία κατά το τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο – ζήτησαν πάντως από την Κομισιόν να «απειλήσει» το Πεκίνο με το πλέον ισχυρό μέσο το λεγόμενο «εργαλείο κατά του εξαναγκασμού» (Anti-Coercion Instrument ACI).

Το «εργαλείο» – που δεν έχει χρησιμοποιηθεί ακόμα – μπορεί να προκαλέσει εκτεταμένη οικονομία ζημία καθώς επιβάλει επενδυτικούς περιορισμούς, ανάκληση προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας, αναστολή αδειών εταιρειών, απαγόρευση πρόσβασης στις αγορές δημοσίων συμβάσεων της Ε.Ε. καθώς και κυρώσεις εναντίον συγκεκριμένων ατόμων. Αφορά αγαθά αλλά και υπηρεσίες.

«Εστιάζουμε στην εξεύρεση λύσεων με τους Κινέζους ομολόγους μας. Αλλά, είμαστε έτοιμοι να χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα της εργαλειοθήκης μας» τόνισε το περασμένο Σάββατο η Φον ντερ Λάιεν.